Als een boom aan stromend water

Aurelius Augustinus, Als een boom aan stromend water:
Uitweidingen over Psalmen 1-32 [enarrationes in Psalmos],
Ingeleid, vertaald en van aantekeningen voorzien door Ben Bongers en Hans van Reisen, Eindhoven: Damon, 2025

Wat een kostelijk, erudiet en tot in de puntjes verzorgd boek! Met deze uiterst vlotte vertaling stap je met gemak binnen in het pakkende commentaar op de psalmen van niemand minder dan Augustinus. Hoewel hij leefde in lang vervlogen tijden en ver hier vandaan is het alsof je in gesprek komt met een bevlogen en pastorale broeder in het christelijk geloof die om de hoek zou kunnen wonen.

Zijn inzicht en opmerkingen bij de vers voor vers verklaring zijn pareltjes van doorzicht in de bijbel, maar evengoed in de menselijke conditie van zowel gebrokenheid, zondebesef als ook van opgewekte vreugde en vrede. Een doorgaande lijn, als een soort basso continuo is de directe verbinding van de uitleg met Jezus Christus. Die gedachte is keer op keer hartverwarmend en verbindt over de grenzen van tijd en plaats gelovigen met elkaar.

Dat betekent niet dat elke uitleg de spijker op z'n kop is. Je kunt je afvragen of Augustinus' vaak symbolische uitleg echt gedragen wordt door de tekst zelf. Kunnen de schapen die in Ps 8 genoemd worden vergeleken worden met de zielen van de gelovigen, of dieren van het veld, de vogels en vissen met genot, hoogmoed en nieuwsgierigheid? Of is de 'stem van de Heer' in Ps 29 niet het onweer maar de stem van de Heer die de heidenen tot geloof brengt?

Dit verschil in concrete uitleg staat echter niet in de weg om met Augustinus meegenomen te worden in het overdenken, citeren en zingen van de psalmen waarmee God al eeuwenlang het volk van zijn verbond wist te omringen in de lof op zijn leiding, zijn troost en zijn inspiratie.

Kortom een boek om binnen handbereik te hebben als reminder om elke dag met meer vreugde God te aanbidden en verheerlijken, in de eenheid met allen die al eeuwenlang de psalmen in hun hart koesteren.

ds. C.J. Haak